Ermeni rahip, besteci ve derlemeci Gomidas Vartabed’in eserleri, Mesrop Maşdots Matenadaran’ın eski el yazmaları koleksiyonu, gökbilimci Benjamin Margaryan’ın galaksiler üzerine çalışması ve besteci Aram Haçaturyan’ın el yazısı notları ve film müziği koleksiyonu ile birlikte UNESCO’daki dördüncü Ermeni mirası olacak.
Gomidas Müzesi Direktörü Nikolay Kostandyan, düzenlediği basın toplantısında bu gelişmenin müzenin kuruluşunun 9. yılını kutlaması ile aynı zamanda yaşanmasının mutluluk verici olduğunu söyledi.
Kostandyan “Gomidas’ın eserlerinin UNESCO’nun uluslararası kaydında yer almasının çok önemli olduğunu vurgulayarak, “Bu, 7-8 yıl süren yoğun çalışma ve müze, Eğitim ve Kültür Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı ile iş birliği sayesinde mümkün oldu,” dedi.
Agos’un haberine göre, Ermenistan Eğitim, Bilim, Spor ve Kültür Bakanı Zhanna Andreasyan da “Umuyorum ki bu, mirasımızı tekrar değerlendirmek ve anlamak için iyi bir fırsat olacak,” ifadelerini kullandı.
“Dünya Mirası”, olağanüstü öneme sahip değerleri bünyesinde barındırdığı kabul edilen ve insanlık için korunması gereken belgeleri, el yazmalarını, görsel-işitsel materyalleri ve kütüphane koleksiyonlarını ve arşivlerini içeren bir liste.
GOMİDAS VARTABED KİMDİR?
Gomidas (Ermenice: Կոմիտաս) veya gerçek adıyla Soğomon Kevork Soğomonyan (Ermenice: Սողոմոն Գեորգ Սողոմոնեան, d. 26 Eylül 1869, Kütahya – ö. 22 Ekim 1935, Paris), Ermeni ulusal müzik okulunun kurucusu sayılan Ermeni papaz, müzikolog, besteci, aranjör ve koro şefi. Gomidas, etnomüzikolojinin öncülerinden biri olarak tanınmaktadır.
Gomidas, küçük yaşta yetim kaldı, Ermenistan’ın dinî merkezi olan Eçmiyazin’e götürüldü ve burada Gevorgian İlahiyat Okulu’nda eğitim gördü. 1895’te vartabed (bekâr rahip) olarak atandı ve Berlin Humboldt Üniversitesi’nde müzik okudu ve daha sonra batılı eğitimini “ulusal bir müzik geleneği oluşturmak için” kullandı.
Gomidas, Nisan 1915’te Ermeni Soykırımı sırasında diğer Ermeni entelektüeller ile birlikte, Osmanlı hükûmeti tarafından İstanbul’da tutuklanarak cezaevi kampına sürüldü ve daha sonra serbest bırakıldı.
Sürgün sırasındaki işkence ve kötü muamele neticesinde travma sonrası stres bozukluğu yaşadı. İstanbul’a döndükten sonra durumu ağırlaşınca Şişli’deki Fransız La Paix Hastanesi’ne, ardından da Paris’te bir sanatoryuma yatırıldı ve hayatını geri kalanını orada tamamladı.
Gomidas, tanınmış bir soykırım kurbanı olarak kabul görüyor ve sanat alanında da Ermeni Soykırımı’nın başlıca simgelerinden biri olarak gösteriliyor. Sürgünden akıl sağlığını kaybetmiş olarak dönen sanatçı, kalan yıllarını Fransa’da bir hastanede geçirdi. Gomidas 1935 yılında Fransa’da vefat etti.