Tek bir ilaç için her yıl milyonlarca eşek öldürülüyor

Bu tür eÅŸek hırsızlıkları Afrika’nın pek çok bölgesinde ve dünyada eÅŸek nüfusunun yüksek olduÄŸu yerlerde giderek yaygınlaşıyor.

Steve ve eşekleri, küresel eşek derisi ticaretinden etkilenenler arasında.

Çin’deki ilaca talep yüksek

EÅŸek derisi ticaretinin kökeni, Kenya’daki o tarladan binlerce kilometre uzakta, Çin’e uzanıyor.

Çin’de eÅŸek derisindeki jelatin ile yapılan, Ejiao adlı geleneksel bir ilaca talep çok yüksek.

Bu ilacın sağlığı geliştirici ve gençliği koruyucu özelliklere sahip olduğuna inanılıyor.

Eşek derileri kaynatılarak jelatin elde ediliyor ve bu jelatin toz, hap veya sıvı haline getiriliyor veya yiyeceklere ekleniyor.

EÅŸek derisi ticaretine karşı kampanya yürütenler, Steve gibi insanlar ve eÅŸeklerinin, Ejiao’ya olan olaÄŸanüstü talebin kurbanı olduklarını söylüyor.

2017’den bu yana kampanya yürüten Donkey Sanctuary (EÅŸek Barınağı) adlı kuruluÅŸ, yeni bir raporda dünyada her yıl en az 5,9 milyon eÅŸeÄŸin Ejiao yapımı için katledildiÄŸini tahmin ediyor.

BBC bu rakamları bağımsız olarak doğrulayamadı, ancak yardım kuruluşu talebin giderek arttığını söylüyor.

Ejiao endüstrisi için tam olarak kaç eşeğin öldürüldüğünü anlamak pek kolay değil.

Zirvede görüşülecek

Dünyadaki yaklaşık 53 milyon eÅŸeÄŸin üçte ikisinin Afrika’da yaÅŸadığı düşünülüyor.

Afrika’da endüstriye yönelik çeÅŸitli düzenlemeler bulunuyor.

Eşek derisi ihracatı bazı yasa dışı bir suç olarak sayılıyor.

Ancak talebin ve eşek derisi fiyatlarının yüksek olmasıyla eşek hırsızlığının körüklendiği söyleniyor.

Eşek Barınağı, eşeklerin kaçırılarak ticaretin yasal olduğu yerlere götürüldüğünü söylüyor.

Ancak, Afrika ülkeleri ve Brezilya hükümetinin, azalan eşek nüfusuna tepki olarak eşeklerin kesilmesini ve ihraç edilmesini yasaklamaya hazırlanmasıyla yakında bir dönüm noktası yaşanabilir.

Afrika genelinde endüstriyi yasaklamayı öngören yeni bir yasa tasarısı, 17 ve 18 Åžubat tarihlerinde tüm devlet liderlerinin bir araya geldiÄŸi Afrika BirliÄŸi Zirvesi’nde gündemde olacak.

EÅŸek Barınağı için çalışan ve Nairobi’de bulunan Solomon Onyango, “2016 ile 2019 yılları arasında Kenya’daki eÅŸeklerin yaklaşık yarısının [deri ticareti için] katledildiÄŸini tahmin ediyoruz” diyor.

Afrika ve Brezilya’daki yasaklar ticareti baÅŸka yerlere kaydırabilir mi?

Ejiao üreticileri eskiden Çin’den temin edilen eÅŸek derilerini kullanıyordu.

Ancak Çin’deki Tarım ve Köy Ä°ÅŸleri Bakanlığı’na göre ülkedeki eÅŸek sayısı 1990’da 11 milyon iken 2021’de iki milyonun altına düştü.

Aynı zamanda, Ejiao niş bir lüks olmaktan çıkıp popüler, yaygın olarak bulunabilen bir ürün haline geldi.

Çinli ÅŸirketler deriyi baÅŸka ülkelerde aramaya baÅŸladı. Afrika, Güney Amerika ve Asya’nın bazı bölgelerinde eÅŸek mezbahaları kuruldu.

Afrika’da bu durum, ticaret üzerinden acımasız bir çekiÅŸmeye yol açtı.

EÅŸek eti tüketiminin tabu olduÄŸu Etiyopya’da bulunan iki eÅŸek mezbahasından biri 2017 yılında halkın protestoları ve sosyal medyada insanların tepkisi üzerine kapatıldı.

Tanzanya ve FildiÅŸi Sahili gibi ülkeler 2022 yılında eÅŸek derisi kesimini ve ihracatını yasakladı, ancak Çin’in komÅŸusu Pakistan bu ticarete kucak açtı.

Geçen yılın sonunda Pakistan basınında yer alan haberlerde, “en iyi cinslerden bazılarını” yetiÅŸtirmek üzere ilk “resmi eÅŸek yetiÅŸtirme çiftliÄŸinin” kurulduÄŸu duyuruldu.

Sydney Ãœniversitesi’nden Çin-Afrika iliÅŸkileri uzmanı Prof. Lauren Johnston’a göre bu oldukça kârlı bir iÅŸe dönüştü.

Johnston, Çin’de 2013 yılında yaklaşık 3,2 milyar dolar deÄŸerindeki Ejiao pazarının 2020 yılında yaklaşık 7,8 milyar dolara yükseldiÄŸini söylüyor.

Bu durum halk sağlığı yetkilileri, hayvan refahı kampanyacıları ve uluslararası suç araştırmacıları için bir endişe kaynağı haline geldi.

Oxford Ãœniversitesi’nden uzmanların yaptığı bir araÅŸtırmaya göre eÅŸek derisiyle birlikte çeÅŸitli diÄŸer yasa dışı yaban hayatı ürünlerinin ticareti de yapılıyor.

Pek çok kişi, ulusal yasakların bu ticareti daha da yeraltına iteceğinden endişe ediyor.

Ülkeler için temel bir soru da şu: Gelişmekte olan bir ekonomi için eşeklerin ölüsü mü yoksa dirisi mi daha değerli?

EÅŸek Barınağı’nda veteriner olan Faith Burden, eÅŸeklerin dünyanın pek çok yerinde kırsal yaÅŸamın “kesinlikle ayrılmaz bir parçası” olduÄŸunu söylüyor.

EÅŸeklerin güçlü ve uyum saÄŸlayabilen hayvanlar olduÄŸunu söyleyen Burden, “Bir eÅŸek belki de 24 saat boyunca su içmeden durabilir ve herhangi bir sorun yaÅŸamadan çok hızlı bir ÅŸekilde yeniden sıvı alabilir” diyor.

Ancak tüm bu özelliklerine rağmen eşekler kolay ya da hızlı bir şekilde üremiyor.

Bu yüzden de kampanyacılar, ticaretin kısıtlanmaması halinde eşek nüfusunun azalmaya devam edeceğinden ve daha fazla yoksul insanı bir yaşam çizgisinden ve bir arkadaştan mahrum bırakacağından korkuyor.

Ejiao’nun tarihi

Ejiao, kanı güçlendirmekten uykuya yardımcı olmaya ve doğurganlığı artırmaya kadar sayısız faydası olduğuna inanılan binlerce yıllık bir ilaç.

Ancak 2011 yılında Çin’de yayınlanan ve bir imparatorluk sarayını anlatan bir televizyon TV programında popülaritesi artmaya baÅŸladı.

Sydney Ãœniversitesi’nden Çin-Afrika iliÅŸkileri uzmanı Prof. Lauren Johnston, “Zekice bir ürün yerleÅŸtirmeydi. Dizideki kadınlar güzel ve saÄŸlıklı olabilmek için her gün Ejiao kullanıyordu. Bu elit kadınlığın bir ürünü haline geldi. Ä°ronik bir ÅŸekilde, bu artık birçok Afrikalı kadının hayatını mahvediyor” diyor.