Ä°ran DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, yaptığı yazılı açıklamada, müzakerelerin koordinatörü AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde nihai yol haritası olarak kabul edilen anlaÅŸma taslağına iliÅŸkin ABD’nin yanıtını aldıklarını söyledi.
Washington’un yanıtının AB aracılığıyla kendilerine iletildiÄŸini aktaran Kenani, “ABD tarafının görüşlerinin detaylı incelenmesine baÅŸlandı. Ä°ran, incelemeyi tamamladıktan sonra bu konudaki görüşlerini koordinatöre (AB Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell) iletecek.” ifadelerini kullandı.
İran’ın taviz verdiği iddia edilmişti
ABD yönetimindeki üst düzey bir yetkili önceki gün Reuters’e yaptığı açıklamada İran’ın uluslararası denetçilerin Tahran’ın nükleer programıyla ilgili başlattıkları bazı soruşturmalara son verilmesi yolundaki ısrarı da içinde olmak üzere öne sürdüğü koşulların önemli bölümlerini geri çektiğini aktarmıştı.
ABD ve Ä°ran arasında görüş ayrılığının hala sürdüğünü ve nihai anlaÅŸmaya ulaÅŸmanın beklenenden uzun sürebileceÄŸini kaydeden yetkili, ülkesinin istediÄŸi anlaÅŸmaya göre, Ä°ran’ın çok sınırlı seviyelerin üzerinde uranyum zenginleÅŸtirmesinin ve stoklamasının yasaklanacağını sözlerine eklemiÅŸti.
Avrupa BirliÄŸi: Ä°ran’ın nükleer anlaÅŸma taslağına yanıtını inceliyoruz
Ä°ran ise nükleer programıyla ilgili Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iÅŸ birliÄŸini sürdürdüğünü ve nükleer tesislerinde 2015’te imzalanan nükleer anlaÅŸmanın ötesinde herhangi bir denetime izin vermeyeceÄŸini açıklamıştı.
İran ile nükleer anlaşma ve müzakere süreci
Ä°ran ile BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Ä°ngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiÄŸi ve denetim altına alındığı anlaÅŸma 2015’te imzalandı. Washington, eski BaÅŸkan Donald Trump döneminde, 2018’de anlaÅŸmadan tek taraflı çekilerek Ä°ran’a yeniden yaptırım uygulamaya baÅŸlayınca Tahran da anlaÅŸmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurdu ve yeniden yüksek düzeyde uranyum zenginleÅŸtirme dahil bir dizi adım attı.
AnlaÅŸmanın yeniden uygulanmasını saÄŸlama ve ABD’nin anlaÅŸmaya dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa BirliÄŸinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 AÄŸustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduÄŸu taslak anlaÅŸma metni sonrasında taraflar nihai anlaÅŸmaya varma konusunda önceki aylara nazaran çok daha olumlu iÅŸaretler vermiÅŸti.
Ä°ran DışiÅŸleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde nihai yol haritası olarak kabul edilen anlaÅŸma taslağına iliÅŸkin görüşlerini 15 AÄŸustos’ta AB’ye iletmiÅŸ ve taslak metne verdikleri yanıta karşılık ABD’nin cevabını beklediklerini açıklamıştı.
Ä°ran’ın yanıtını “makul” olarak niteleyen AB Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Borrell, dün konuyla ilgili açıklamasında, ABD’den olumlu yanıt gelmesi halinde bu hafta sonu Ä°ran ile nükleer anlaÅŸmaya varılabileceÄŸini söylemiÅŸti.
Taraflar ne istiyor?
Washington, Tahran’ın anlaÅŸmadaki taahhütlerine geri dönmesini, Ä°ran ise anlaÅŸmadan ayrılan taraf olarak öncelikle ABD’nin anlaÅŸmaya dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve anlaÅŸmadan tekrar ayrılmayacağına dair güvence vermesini talep ediyor. Ä°ran ayrıca nihai anlaÅŸma için nükleer programıyla ilgili uluslararası “siyasi soruÅŸturmaların” kapatılmasını istiyor.
Ä°ran Atom Enerjisi Kurumu BaÅŸkanı Ä°slami, 21 AÄŸustos’ta yaptığı bir açıklamada, dünyadaki nükleer faaliyetlerin yalnızca yüzde 2’sinin Ä°ran’da gerçekleÅŸmesine raÄŸmen uluslararası teftiÅŸlerin yüzde 25’inin Ä°ran’da yapıldığını söylemiÅŸti. (AFP/Euronews)
