Anayasa Mahkemesi’nin gazeteci ve yazar Mehmet Altan ve Åžahin Alpay kararlarını uygulamayan mahkeme heyetiyle ilgili ÅŸikayetleri iÅŸleme koymayan Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK), tartışmalı bir karara daha imza attı.
HSK, bu kez Anayasa Mahkemesi’nin CHP Ä°stanbul Milletvekili Enis BerberoÄŸlu’na iliÅŸkin verdiÄŸi hak ihlali kararını yok sayan Ä°stanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin BaÅŸkanı Akın Gürlek’i “birinci sınıf hakimliÄŸe” terfi ettirdi.
Bu karar, HSK’nın “AYM’de ihlale neden olan terfi edemez” ÅŸeklindeki ilke kararıyla çeliÅŸti.
Alican UludaÄŸ’ın DW Türkçe’de yer alan haberine göre Türkiye, Akın Gürlek adını birçok siyasi davayla tanıdı. Önce Ä°stanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi, ardından ise 14. Ağır Ceza Mahkemesi BaÅŸkanlığı görevlerini yürüten Akın Gürlek, muhaliflerle ilgili tartışma yaratacak hapis cezası kararlarına imza attı.
Gürlek, Sözcü gazetesi yazarlarını örgüte yardım suçundan mahkûm eden mahkemenin de baÅŸkanıydı. HDP’nin eski eÅŸ baÅŸkanı Selahattin DemirtaÅŸ’a örgüt propagandası suçundan 4 yıl 8 ay hapis cezası veren Gürlek, CHP Ä°stanbul Ä°l BaÅŸkanı Canan KaftancıoÄŸlu’nu ise sosyal medya paylaşımları nedeniyle 9 yıl 8 ay hapisle cezalandırdı. Gazeteci Can Dündar’ı kaçak ilan ederek gayrimenkullerine el koyma kararı verdi. Türk Tabipleri BirliÄŸi (TTB) BaÅŸkanı Åžebnem Korur Fincancı’yı 2,5 yıl hapisle cezalandıran isim oldu.
BERBEROÄžLU KARARINA DÄ°RENDÄ°
Akın Gürlek’in en tartışmalı kararı ise Anayasa Mahkemesi’nin Enis BerberoÄŸlu’na iliÅŸkin verdiÄŸi hak ihlali kararını uygulamayarak AYM’ye direnmesiyle oldu. Anayasa Mahkemesi, MÄ°T TIR’ları görüntülerini gazeteci Can Dündar’a verdiÄŸi iddiasıyla suçlanan, milletvekili seçilmesine karşın yargılamasına devam edilen ve milletvekilliÄŸi düşürülen BerberoÄŸlu’nun seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının ihlal edildiÄŸine karar vermiÅŸti. AYM, 17 Eylül 2020 tarihli kararıyla yerel mahkemeden yargılamanın durdurulmasını istemiÅŸti.
Ancak Ä°stanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, AYM’yi yerindelik denetimi yapmakla suçlayarak karara direnmiÅŸti. Anayasa Mahkemesi, 21 Åžubat 2021 tarihli yeni bir ihlal kararı aldıktan sonra ancak BerberoÄŸlu kararı mahkeme tarafından uygulanabildi. CHP Genel BaÅŸkanı Kemal KılıçdaroÄŸlu, AYM kararına uymaması nedeniyle Akın Gürlek’i “Yeni Zekeriya Öz” olmakla suçlamıştı.
Bu arada BerberoÄŸlu’nun avukatı YiÄŸit Acar, AYM’nin kararını tanımayan Ä°stanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi BaÅŸkanı Akın Gürlek ve heyet üyeleri hakkında HSK’ye ÅŸikâyette bulundu.
Ancak HSK, Gürlek hakkında soruşturma açmadı.
Henüz bu ÅŸikâyeti 11 aydır gündeme almayan HSK, tartışma yaratacak bir karar verdi. Mehmet Akif Ekinci’nin BaÅŸkanlığı’nı yaptığı HSK Ä°kinci Daire, 29 Haziran 2021 tarihinde Akın Gürlek’i birinci sınıf hakimliÄŸe yükseltti.
HSK KENDİ İLKE KARARINI ÇİĞNEDİ
Akın Gürlek’in terfi ettirilmesi soru iÅŸaretlerine neden oldu. HSK, bu terfi kararıyla 15 Ocak 2020 tarihinde aldığı kendi ilke kararıyla çeliÅŸkiye düştü. Bu ilke kararında, hakim ve savcıların terfi kriterleri arasına “Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi (AÄ°HM) ve Anayasa Mahkemesince yapılan incelemelerde ihlal kararına sebebiyet verip vermedikleri” de eklenmiÅŸti. Ä°lke kararına göre terfilerde, “ilgililerin Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi (AÄ°HS) ve Anayasa ile teminat altına alınan hakların korunması konusundaki gayretleri” de dikkate alınacaktı.
Aynı zamanda 2 Mart 2021’de CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan tarafından açıklanan Ä°nsan Hakları Eylem Planı’nda da “yargı mercilerinin AYM ve AÄ°HM içtihatları ile uyumlu karar vermeleri, terfi ve tayin süreçlerinde bir kriter olarak” belirlenmiÅŸti.
AKIN GÃœRLEK’E AYM VE YARGITAY YOLU AÇILDI
Hakimler ve Savcılar Kanunu’na göre “birinci sınıf olma”, bir hâkim ve savcının adli veya idari yargıda görev süresi boyunca gelebileceÄŸi en üst seviye. AYM kararına direnmesine karşın terfi etmeyi baÅŸaran Gürlek, bu sayede birçok haktan yararlanacak. Gürlek’in birinci sınıf hâkim statüsü kazanmasıyla AYM ve Yargıtay üyesi olarak atanmasının önü açıldı. Ayrıca maaşı da arttı.
Öte yandan Akın Gürlek’in terfi ettirilmesi kararını veren HSK Ä°kinci Daire’nin baÅŸkanı olan HSK BaÅŸkan Vekili Mehmet Akif Ekinci, konuya iliÅŸkin DW Türkçe’ye geri dönüş yapmadı. Kısa bir süre sonra da HSK’nın internet sitesinde yer alan terfi kararlarını yayından kaldırdığı görüldü.
ZÃœHTÃœ ARSLAN ‘ANAYASAYI KASTEN Ä°HLAL’ DEMÄ°ÅžTÄ°
AYM kararlarına uyulmaması, geçen hafta Ankara’da tartışılmıştı. 23 Eylül’de “Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Åžekilde Uygulanmasının Desteklenmesi” projesinin açılış töreninde konuÅŸanAnayasa Mahkemesi BaÅŸkanı Zühtü Arslantür, “Mahkeme kararlarının icrasının hakkıyla saÄŸlanmadığı bir yerde hukuk devletinden bahsedilemez. Çünkü hukuk devleti bir söylemden ibaret deÄŸildir. Anayasa Mahkemesi, anayasaya aykırılık konusunda bir karar verdikten sonra bu aykırılıkta ısrar, anayasanın kasten ihlalidir” demiÅŸti.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül de AYM kararlarının yasama, yürütme ve yargı organlarını baÄŸladığını belirterek “Herkesin Anayasa Mahkemesi kararlarına uyması, hukukun emredici hükmüdür ve hukuk devletinin bir gereÄŸidir” ifadesini kullanmıştı.
