Dünya SaÄŸlık Örgütü (WHO), dünya çapında 20 ülkede en az 228 çocukta olası hepatit vakası görüldüğünü ve 50 yeni vakanın da araÅŸtırıldığını açıkladı. Ä°lk kez BirleÅŸik Krallık’ta görülen karaciÄŸer rahatsızlığı vakalarında dünya çapında gizemli bir artış olup olmadığı araÅŸtırılıyor.
Hastalığın nedenleri araştırılıyor ancak genellikle soğuk algınlığı, kusma ve ishale neden olan yaygın adenovirüsün vakalarda etkili düşünülüyor.
Uzmanlara göre pandemiden sonra sosyal yaşamın normale dönmüş olmasının da bir faktör olabilir.
WHO’ya göre 1 Mayıs itibariyle, çocuklardaki hepatit vakalarının çoÄŸu Avrupa’da tespit edildi. Amerika, Batı Pasifik ve GüneydoÄŸu Asya’da da az sayıda vakaya rastlandı.
Türkiye’de durum ne?
Türkiye’de henüz bildirilen bir vaka yok ancak yetkililer bunun kesin bir sonuç olmadığını savunuyor.
Demirören Haber Ajansı’na (DHA) konuÅŸan Hacettepe Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı BaÅŸkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Türkiye’de ‘henüz görülmedi’ diyemeyiz” dedi. Bunun sebeplerinden biri adenovirüs bildiriminin zorunlu olmaması.
Bir diÄŸer önemli sebepse hepatit için etken bir virüs olarak bilinmediÄŸi için vakalarda adenovirüse bakılmaması. Prof. Dr. Ceyhan “Adenovirüsse biz ÅŸu ana kadar görmedik ama baÅŸka virüse baÄŸlı buna benzer vaka gördük” ifadelerini kullandı.
Hepatit nedir?
Hepatit, karaciğer dokusunun iltihaplanması vakalarını kapsayan genel bir terim.
Hepatit nasıl bulaşır?
Hastalık genellikle viral bir enfeksiyondan kaynaklanıyor ama aynı zamanda bazı kimyasallar, alkol, ilaçlar ve belirli genetik bozukluklar da hepatite neden oluyor.
Hepatitin en yaygın türleri olan Hepatit A, B, C, D, E spesifik viral enfeksiyonlardan kaynaklanıyor. Ancak, bugüne kadar çocuklarda görülen vakalarda bu virüslere rastlanmadı.
Bilim insanları bu nedenle belirli bir adenovirüs türüne odaklanıyorlar. Ancak adenovirüsün genellikle ciddi hepatit vakalarına neden olmadığı biliniyor. Bu nedenle başka faktörlerin etkili olabileceği düşünülüyor.
Vakalar nasıl tespit edildi?
SaÄŸlıklı küçük çocuklarda vakalarda küçük ama olaÄŸandışı bir artış olduÄŸuna dair ilk “sinyal” Ä°skoçya’da görüldü.
Ocak ayından bu yana Ä°ngiltere, Galler ve Kuzey Ä°rlanda’daki hastane baÅŸvurularını inceleyen BirleÅŸik Krallık SaÄŸlık GüvenliÄŸi Ajansı (UKHSA) bunun üzerine bir soruÅŸturma baÅŸlattı.
Şu anda, çoğu 5 yaşından küçük 10 yaşın altındaki çocuklarda en az 111 vaka görüldüğü belirtiliyor.
Çocuklarda önce kusma ve ishal semptomları vardı, ardından sarılık gözlendi.
Teyit edilen vakalardan 81’i Ä°ngiltere’de, 14’ü Ä°skoçya’da, 11’i Galler’de ve 5’i Kuzey Ä°rlanda’da.
ÇoÄŸu hastalığı hafif atlatıyor ancak 10’unun karaciÄŸer nakline ihtiyacı var.
Dünya çapında kaç çocuk etkilendi?
BirleÅŸik Krallık’ın tespiti diÄŸer ülkelerde de farkındalık yarattı ve benzer durumdaki vakalar araÅŸtırılmaya baÅŸlandı.
1 Mayıs itibariyle, Dünya SaÄŸlık Örgütü’ne (WHO) göre 20 ülkede en az 228 olası hepatit vakası bildirildi. 50 vakanın daha soruÅŸturulmakta olduÄŸu belirtiliyor.
Vakaların çoÄŸunluÄŸu Avrupa’da; diÄŸerleri Amerika, Batı Pasifik ve GüneydoÄŸu Asya’da.
Bir çocuğun hepatitten öldüğü bildirildi.
Vakaların sebebi ne?
WHO, hepatit vakalarında artış yaşanıp yaşanmadığının net olmadığını açıkladı. Çünkü artış gibi görünen, normalde tespit edilmeyen bir durumla ilgili yeni bir farkındalık da olabilir.
Ancak nadir görülen bir karaciğer hastalığının dünyaya yayıldığına inanmak için şu anda bir neden yok. Vakalar sadece farklı ülkelerdeki çocuklarda görülüyor.
Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Kurumu, adenovirüsün F41 adlı türünün baş şüpheli olduğunu açıkladı. F41 buradaki çocukların yaklaşık dörtte üçünde tespit edildi.
Adenovirüsler genellikle yakın kiÅŸisel temas yoluyla yayılır ve hastalığa, ishale ve soÄŸuk algınlığına neden olabilir. 50’den fazla türü vardır.
Sağlık yetkilileri, virüsün pandeminin ilk yılında neredeyse ortadan kaybolduktan sonra geri döndüğünü veya farklı bir tür geliştirmiş olabileceğine inanıyor.
Mevcut dalgalanmanın arkasında daha önce adenovirüsün daha önce virüse maruz kalmamış savunmasız küçük çocukların bağışıklık sistemleri üzerindeki etkisinin, olduğu düşünülüyor.
Ä°ngiltere’deki laboratuvar verileri, yaygın virüslerin artık çocuklarda, özellikle beÅŸ yaşın altındakilerde, önceki yıllara göre daha yüksek bir hızda yayıldığını gösteriyor.
BaÅŸka neler biliniyor?
Hastaneye kabul edilen vakaların yaklaşık yüzde 16’sında Covid-19 da görüldü. Ancak o sırada Covid oldukça yaygın olduÄŸu için saÄŸlık yetkilileri bunun sürpriz olmadığını söylüyor.
Vakaların geniş coğrafi dağılımı, söz konusu çocuklar arasında, örneğin aynı bozuk gıdayı tüketmek gibi, bir bağ olmadığını gösteriyor.
BirleÅŸil Krallık SaÄŸlık GüvenliÄŸi Kurumu’ndan Dr. Meera Chand vakaların adenovirüs ile baÄŸlantısına iliÅŸkin kanıtların güçlendiÄŸini söylüyor ve ekliyor:
“Ancak diÄŸer olası nedenleri kapsamlı bir ÅŸekilde araÅŸtırıyoruz.”
Covid aşıları ile ilgisi var mı?
Hayır çünkü vakaların görüldüğü çocukların hiçbiri aşılanmamıştı.
Ä°ngiltere’de 5 yaşın altındakilere Covid aşısı yapılmıyor.
Covid enfeksiyonunun kendisi neden olabilir mi?
Ä°ngiltere’de saÄŸlık yetkilileri, etkilenen çocukların Covid geçmiÅŸine ve bunun yeni bir adenovirüs varyantıyla baÄŸlantılı olup olmayacağını incelediklerini söylüyor.
Çok çeşitli diğer enfeksiyonlar ve nedenleri araştırılmaya devam ediyor.
Araştırmalar, ABD, Brezilya ve Hindistan gibi diğer ülkelerde Covid bulaşmış az sayıda bebek ve çocuğun hepatit tedavisine ihtiyaç duyduğunu gösteriyor. Bu vakaların çoğunda hastalar hızla iyileşti ve birkaç gün içinde taburcu edildi.
Ebeveynler nelere dikkat etmeli?
Ebeveynlerden, pratisyen hekimler ve diğer sağlık çalışanlarının ilk dikkat etmesi gereken nokta: Göz beyazlarında, ciltte ve vücudun diğer kısımlarında görülen sarılık.
Çocuklarda hepatitin diğer belirtileri şunlar:
- Koyu renkli idrar
- Soluk, gri renkli dışkı
- Cilt kaşıntısı
- Kas ve eklem ağrısı
- Yüksek ateş ve mide bulantısı
- Yorgunluk hissi
- İştah kaybı
- Karın ağrısı
Uzmanlar belirti gösteren çocukların 48 saat boyunca okula gönderilmemesi gerektiğini, el yıkama gibi hijyen önlemlerinin virüslerin yayılımını azalttığını vurguluyor. (BBC Türkçe)