Van’ın Erciş ilçesinde bulunan ve 1930’da binlerce Kürt’ün toplu bir şekilde katledildiği Geliyê Zîlan’daki (Zilan Vadisi) dere üzerine inşa edilen Koçköprü Barajı’nda su seviyesinin düşürülmesi üzerine 12 Aralık 2022’de çok sayıda insan kemiği ortaya çıkmıştı.
Van Barosu İnsan Hakları Merkezi, İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Van Tarihi Eserleri Koruma Araştırma Geliştirme Derneği (ÇEV-DER), bunun üzerine 22 Aralık’ta bölgeye giderek incelemelerde bulunmuştu.
Avukatlar, inceleme ve bulgular sonucunda aynı gün kıyıya vuran kemiklerin toplatılması ve incelemesi için Erciş Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuruda bulundu. Aradan geçen süreye rağmen kemiklerin koruma altına alınıp, inceleme başlatılmadığı öğrenildi.
Ayrıca hazırlanan ihbar dosyasının ise bir ayda 3 farklı savcılığa gittiği kaydedildi. Dosyanın en son “terör” savcılığına teslim edildiği aktarıldı.
ZİLAN KATLİAMI
1930 yılının Temmuz ayında Ağrı dağı isyanları sırasında Ferik Salih Omurtak komutasındaki 9. Kolordu tarafından Üçüncü Ağrı Harekâtı başlatılmadan önce Van ilinin Erciş ilçesinde yer alan Zilan Deresi’ne (günümüzde “Hatun Çukurovası” olarak da bilinir) sığınan Kürtlere yönelik gerçekleştirilen katliamdır. 16 Temmuz 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesine göre 15 bin kişi, bizzat Ağrı isyanında da yer alan Kürt yazar Hesen Hîşyar Serdî’ye göre, Ademan, Sipkan, Zilan ve Hesenan aşiretlerden oluşan 18 köyden 47 bin köylü, Ermeni araştırmacı Garo Sasuni’e göre ise 5 bin kadın, çocuk ve yaşlı öldürülmüştür.(MA)