Özetle, Facebook sistemlerinin internet ağlarıyla olan iletişimi kesildi.
Ä°nternet altyapı ÅŸirketi Cloudflare, duruma iliÅŸkin “Sanki birileri veri merkezlerindeki kabloları bir anda çekip internet baÄŸlantısını kesmiÅŸ gibiydi” deÄŸerlendirmesini yaptı.
Facebook’un açıklaması ise biraz daha fazla teknikti
Yapılan açıklamada, “Veri merkezlerimiz arasındaki aÄŸ trafiÄŸini koordine eden ana yönlendiricilerdeki yapılandırma deÄŸiÅŸiklikleri, söz konusu iletiÅŸimi kesintiye uÄŸratan sorunlara neden oldu. Bu da ardı sıra bir etki yarattı ve hizmetlerimizi sekteye uÄŸrattı” dendi.
Ä°NSANLAR NEDEN FACEBOOK’A ERÄ°ÅžEMEDÄ°?
İnternet, yüzbinlerce ağ sistemine ayrılır. Facebook gibi büyük şirketler ise kendilerine ait otonom sistemler olarak bilinen büyük ağlara sahiplerdir.
Facebook’u ziyaret etmek istediÄŸinizde, bilgisayarların Facebook aÄŸlarına baÄŸlanmasına izin veren arka yüz sistemleri, Sınır Geçit Protokolü (BGP) adı verilen ve internetin posta hizmeti benzetmesinin de yapılabileceÄŸi bir protokolü kullanır.
BGP, insanları ziyaret etmek istedikleri web sitelerine yönlendirmek için verilerin gidebileceği mevcut tüm yollar içerisinde en iyi rotayı seçer.
Pazartesi günü ise Facebook, bu sistemin çalışması için gereken bilgileri sağlamayı aniden durdurdu.
Bu da hiçbir bilgisayarın Facebook’a baÄŸlanamaması demekti.
KESÄ°NTÄ° NASIL BÄ°R ETKÄ° YARATTI?
Bu tür önemli internet sitelerinin başarısızlığı, küresel çapta kişiler ve şirketler üzerinde zincirleme bir etki yarattı.
Kesintiyi takip eden Downdetector, 10,6 milyon civarında sorun rapor edildiğini ve bunun da bir dünya rekoru olduğunu söyledi.
Pek çokları için Facebook’a eriÅŸimin saÄŸlanamaması sadece huzursuzluk yarattı. Ama geliÅŸmekte olan dünya ülkelerinde müşterileriyle iletiÅŸim kurmada baÅŸka yola sahip olmayan bazı ufak iÅŸletmeler içinse ciddi bir sorun teÅŸkil etti.
Aynı ÅŸekilde koronavirüs salgınında çalışanlarını evlerine gönderen ve iletiÅŸim kurmak için WhatsApp’ı tercih eden pek çok ÅŸirket için de bu geçerli.
BUNUN OLMASINA NASIL Ä°ZÄ°N VERÄ°LDÄ°?
Pazartesi günü Ä°ngiltere saati ile 16.45 sıralarında Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın çalışmadığına dair bir haber dolaÅŸmaya baÅŸladı.
İlk olarak bu durum, Twitter gibi rakip sosyal ağların şakalarına neden oldu.
Ancak kısa bir sürenin ardından Facebook’un California’daki merkezinden gelen haberlerle birlikte, bunun daha ciddi bir sorun olduÄŸu ortaya çıktı.
New York Times’ın teknoloji muhabiri Sheera Frenkel, BBC’ye yaptığı açıklamada, sorunun çözümünün çok uzun sürmesinin nedenlerinden birinin, “sorunun ne olduÄŸunu anlamaya çalışan insanların binaya fiziksel olarak dahi girememesi” olduÄŸunu söyledi.
Sorunun bir yazılım hatasından mı yoksa basit bir insan hatasından mı kaynaklandığını henüz bilmiyoruz.
Bununla birlikte, komplo teorileri de hemen dolaÅŸmaya baÅŸladı. Facebook’tan birisinin kasten bu soruna neden olduÄŸu bu teorilerden yalnızca biri.
FACEBOOK NASIL TEPKÄ° VERDÄ°?
Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg, özür dilemek için utanç verici bir biçimde rakip sosyal medya platformu Twitter’a baÅŸvurmak zorunda kaldı.
AraÅŸtırma ÅŸirketi Forrester’ın analisti Mike Proulx, yaÅŸananların Facebook’un son yıllarda birçok teknik operasyonunu bir araya getirme ÅŸekli hakkında soru iÅŸaretleri doÄŸurduÄŸunu söyledi.
Proulx, bu yöntemin Facebook’u daha verimli hale getirdiÄŸini ancak böyle durumlarda tüm sistemlerin aynı anda etkilendiÄŸini aktardı: “Tıpkı eski yılbaşı ışıkları gibi. Biri söndü mü, hepsi birden gidiyor.”
Facebook daha önce de kesintiler yaşadı, ancak bunlar genellikle bir saat içinde düzeltildi.
Bunun gibi yaÅŸanacak daha uzun ve daha yıkıcı bir kesinti, dünyadaki iletiÅŸim aÄŸlarının çoÄŸunun Silikon Vadisi’nde yoÄŸunlaÅŸması gibi baÅŸka bir sorunu daha gündeme getiriyor.
Bu da internetin işleyişinin sadece birkaç büyük şirketin elinde olması gerekip gerekmediği sorularını masaya koyuyor.
FACEBOOK NE KADAR PARA KAYBETTÄ°?
Belki de Facebook adına en büyük sorun, geliri ve hisseleri üzerindeki etki olacak. Kesinti ile birlikte platformlar üzerinde altı saatten fazla reklam verilemedi.
Bazılarına göre kesinti, hisselerindeki yaklaşık yüzde 5’lik düşüşle birlikte Zuckerberg’in kiÅŸisel servetinden 6 milyar doları yok edebilir.
Pek çok kişi de şirketin gelir kaybının 60 milyon dolardan fazla olabileceğini tahmin ediyor.
Hem de tüm bunlar Facebook’un içinden geçtiÄŸi zor bir zamanda oldu.
Facebook’un binlerce iç yazışmasını ve belgesini basına sızdıran eski çalışanı Frances Haugen, ABD Senatosu Ticaret Alt Komisyonu’nda senatörlerin sorularını yanıtladı.
Ayrıca Facebook, yanlış bilgilendirme, nefret söylemi ve kullanıcı verilerini işleme gibi konular hakkında dünyanın dört bir yanında da sorgulanıyor.
Artık bu sorgulamaların içerisinde teknik becerileri de olacak.
BBC Türkçe
