IŞİD’in Kobanê’ye yönelik saldırıları üzerine 6-8 Ekim 2014’te gerçekleşen protesto eylemleri gerekçe gösterilerek aralarında Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski eş genel başkanları, Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyelerinin de bulunduğu 21’i tutuklu 108 ismin yargılandığı Kobanê Davası’nın 15’inci grup duruşmasının yapıldığı 1 Ağustos’ta, Kürt siyasetçi Aysel Tuğluk’tan zorla savunma alınmaya çalışıldı.
2021 Şubat ayında demans teşhisi konulan Tuğluk, Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile Kandıra Cezaevi’nde duruşmaya bağlandı, ancak kimlik bilgilerini dahi hatırlamadı. “Bir şey hatırlamadığını” söyleyen Tuğluk’a karşı heyet ısrarla sorular yöneltti. Heyet, Adli Tıp Kurumu’nun verdiği “kısmi savunma yapabilir” raporunu gerekçe gösterdi. Tuğluk için 3 kez “cezaevinde kalabilir” raporu veren ATK, 28 Şubat davası sanığı Çevik Bir’e ise demans gerekçesiyle “cezaevinde kalamaz” raporu vererek, tahliyesinin önünü açtı.
Kandıra Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde Tuğluk ile birlikte SEGBİS üzerinden mahkemeye katılan avukat Ezgi Güngördü, SEGBİS odasında yaşananları, Tuğluk’un demans hastalığının nasıl ilerlediğine dair gözlemlerini ve mahkemenin tutumunu Mezopotamya Ajansı’ndan Berivan Altan’a değerlendirdi.
‘5 DAKİKA ÖNCE KONUŞULANI HATIRLAMIYOR’
Tuğluk’u tutuklandığı günden bu yana ziyaret eden avukat Güngördü, Tuğluk’ta annesinin vefatında yaşanan olaylar ardından yavaş yavaş hastalık belirtileri gözlemlediklerini söyledi. Demans teşhisi öncesi Tuğluk, uzun bir süre baş ağrısı şikayetinde bulunduğunu ve sonrasında hastane sevkleriyle tetkiklerinin başladığını aktaran Güngördü, sonrasında ise yavaş yavaş unutkanlık belirtilerini gözlemlediklerini anlattı. Neredeyse her hafta Tuğluk’u ziyaret ettiğini dile getiren Güngördü, “Adımı hatırlamamaya başladı. Yüzümü hatırlıyordu ama ismimi unutuyordu. Bir ay gelmeyen avukatları hiç tanımamaya başladı. Tanımadığı insanlar gördüğünde korktuğunu fark ettik. Bir hafta önce konuştuğumuz bir konuyu bir hafta sonra geldiğimizde hatırlamadığını fark ettik. Duruşma hakkında konuşuyorduk, bir hafta sonra gittiğimde hatırlamıyordu. Bunlar bir yıl önce yaşadıklarımız. Geldiğimiz aşamada ise 10 dakika 5 dakika önce konuştuğumuz şeyleri hatırlamıyor” dedi.
3 KEZ AVUKATI İÇİN ‘KİM’ DİYE SORDU
Duruşma günüde bunu salonda bulunan bütün izleyicilerin önünde yaşandığını ifade eden Güngördü, şöyle devam etti: “Avukatı Serdar Çelebi duruşmada konuşurken 3 kere ‘kim’ diye sordu. Gültan ve Figen hanım, ‘senin avukatın’ dedi. Meslektaşımız Çelebi de her ay Aysel hanımı ziyaret eder, yıllardır beraber çalıştığı biridir. Sincan’dan SEGBİS ile bağlanan Ayla Akat’ı tanımadı. ‘Bu kim’ diye sordu. ‘Ayla’ dedik, ‘hatırlamadın mı’ diye sorduğumuz da ‘ha Ayla’ dedi ama hatırlamadı. Aylardır gördüğümüz tablo ilk defa duruşmada herkes tarafından görüldü. ATK’de ısrarla ‘cezaevinde kalabilir’ diyor. Mahkemenin talebine de ‘hastalığı var ama kısmi savunma yapabilir’ dedi.”
ATK’nin raporu üzerine mahkeme heyetinin ısrarla savunma almasına dair yorumunun da hukuksuz olduğuna dikkat çeken Güngördü, “Türkiye hukukunda ‘kısmi savunma’ diye bir şey yok. Aslında bu rapor ‘savunma yapamaz’ anlamına geliyor. Mahkeme heyeti ise ‘anlatabildiğini anlatsın, ben ceza vereceğim’ diyor. Savunma, adil yargılanma hakkı nerde” diye sordu.
‘HEYET ISRARLA SORU SORDU’
Kobanê Davası heyetinin Ceza Muhakemeleri Kanun’u (CMK) 148’de yer alan “Şüphelinin ve sanığın beyanı özgür iradesine dayanmalıdır. Bunu engelleyici nitelikte kötü davranma, işkence, ilâç verme, yorma, aldatma, cebir veya tehditte bulunma, bazı araçları kullanma gibi bedensel veya ruhsal müdahaleler yapılamaz” düzenlemesini ihlal ettiğinin altını çizen Güngördü, “Avukatını dahi tanımadığını ısrarla anlatmamıza rağmen heyet hala soru sormaya devam etti. İşkence olduğunu söyledik ancak heyet CMK’da ‘zorunlu müdafilik var’ diyerek, avukatın savunma yapmasını istedi. Sanık lehine olan bir madde aleyhe yorumlanarak, savunma yapılmasını istedi. Kobanê Davası heyeti duruşmanın başından bu yana lehe olan durumları uydurduğu hukukuyla aleyhe yorumladığı için böyle yaptı. Duruşmada da söyledim, mahkeme heyeti isteseydi, ATK’de yer alan ‘kısmi savunma’ yapabilir lehe yorumlayıp, savunma yapamayacağına karar verip, savunma almayabilirdi. Ancak usulsüzlüklerle dinledikleri gizli tanık beyanını ısrarla Aysel hanıma sordu. Aysel hanım, hakim için ‘Bu kim, bana mı soruyor’ dedi. Kendi hukuklarına uymadıkları, uygulamadıkları bir noktadayız” ifadelerini kullandı.
‘ÖZEL TAVIR GELİŞTİRİLİYOR’
Aleni bir şekilde işkence yasağına aykırı olarak savunma alındığının altını çizen Güngördü, “Aysel hanıma uygulanana ‘düşman hukuku’ dahi diyemiyoruz çünkü ortada bir hukuk yok. Aysel hanım Türkiye’de, Kürt siyasi tarihinde, kadın özgürlük mücadelesinde çok sembol olan bir isimdir. Yıllardır Kürt siyasetinin içerisinde mücadele yürüttüğü için bugün özel bir tavır geliştiriliyor. Yoksa ATK’de ‘demans’ hastalığına dair bu kadar olumsuz tespite karşın ‘cezaevinde kalabilir’ raporu vermezdi. Kürtlere karşı her alanda yapılan ayrımcı tutum bugün Aysel hanım nezdinde vuku buluyor. Aysel hanım duruşmada bunları yaşarken aynı gün Çevik Bir, Eğitim Araştırma Hastanesi’nden alınan rapor üzerinden ATK tarafından ‘cezaevinde kalamaz’ denildi. Kocaeli Eğitim Araştırma Adli Tıp Ana Bilim Dalı Başkanlığı’ndan doğrudan Aysel hanımla görüşen hekimlerin imzasıyla ‘cezaevinde kalamaz’ raporu var. Aysel hanıma uygulanmayan hukuk, vicdan, insanlık maalesef başka kişilere uygulanabiliyor oluyor” diye konuştu.
‘HSK’YE EK BEYANDA BULUNACAĞIZ’
Mahkeme heyetini daha önce yaptığı birçok hukuksuzluk nedeniyle Hakimler Savcılar Kurulu’na (HSK) şikayet ettiklerini hatırlatan Güngördü, son yaşananlara dair de HSK’ye ek beyanda bulunacaklarını belirtti. Güngördü, son olarak Tuğluk’un sağlık durumunun son duruşmada birçok kişi tarafından aleni bir şekilde görüldüğünü belirterek, kamuoyuna sahiplenme çağrısında bulundu.
