ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Şi Jinping bugün sanal bir zirvede bir araya gelecek.
Ä°ki liderin 3. görüşmesi olacak zirvenin gündeminde zorlu konular var.ABD basını Biden’ın dosyasında siber güvenlik, ticaret ve silahsızlanma konuları olduÄŸunu yazdı.
Beyaz Saray’dan geçen Cuma yapılan açıklamada da “Ä°ki lider ABD ile Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki rekabeti sorumlu ÅŸekilde yönetmenin yollarını ve çıkarlarımızın örtüştüğü konularda da iÅŸ birliÄŸi imkanlarını arayacak” dendi.
ABD’deki “ABD-Çin iliÅŸkileriyle ilgili Ulusal Komite”ye geçen hafta gönderdiÄŸi mektupta Åži, ABD ile iliÅŸkileri rayına oturtmaya hazır olduklarını belirtti ve “Ä°l birliÄŸi tek doÄŸru seçenek” yazdı.Ä°ki süper güç arasında tansiyonu artıran Tayvan gibi konular olsa da, iki ülke Glasgow’daki COP26 Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Konferansı’nda ortak deklarasyon yayınlayarak uluslararası toplumu ÅŸaşırtmıştı.
PEKÄ° BÄ°DEN NE Ä°STÄ°YOR?
Beklentiler düşük ama zirvenin gerçekleşiyor olması bile başlı başına önemli bir sonuç olacak. İki ülke de son yıllarda baş aşağı giden ikili ilişkileri onarmaya hevesli.
Gündemin ilk maddesi muhtemelen Tayvan olacak. Çin Tayvan’a yönelik askeri baskısını artırmak istediÄŸinin iÅŸaretlerini verirken, Biden, Åži’den Tayvan BoÄŸazı’nda barışı sürdürmesini isteyecek. Biden bunun karşılığında Tayvan’ın bağımsızlığı ile ilgili herhangi tavır almayacağının garantisini vermek zorunda kalacak.
Zirve ayrıca Biden’ın, mevcut ABD yönetiminin Çin stratejisinin ikili iliÅŸkiler için saÄŸlam bir çerçeve oluÅŸturabileceÄŸi konusunda Åži’yi ikna edebilmesi için bir fırsat olacak. Biden’ın Çin doktrini, ABD DışiÅŸleri Bakanı Anthony Blinken tarafından “gerektiÄŸinde rekabetçi, mümkün olduÄŸunda iÅŸbirlikçi ve gerektiÄŸinde de hasım olunmasını” öngören bir strateji olarak özetlenmiÅŸti.
Şİ NE İSİTYOR?
Tayvan ve diyalog – Çin’in kaygılarını özetleyen iki kelime.
Çin’in doÄŸu kıyısında, kendi demokratik seçilmiÅŸ baÅŸkanı olan ada, Asya dışındakiler için anlaşılması güç bir konu olarak görülebilir.
Ama Pekin için Tayvan, hep “ana kara” ile yeniden birleÅŸtirmek istediÄŸi “kaçak bir bölge”. Åži bunun kaçınılmaz olduÄŸu mesajını veriyor ve bunu gerçekleÅŸtiren lider olarak “azizlik” mertebesine ulaÅŸmak istiyor.
Ancak birkaç hafta önce Biden, Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda Tayvan’ı savunacaklarını söyleyerek “ABD’nin bu yönde bir taahhüdü bulunuyor” demiÅŸti. Åži’nin bu konuda Biden’dan açıklama istemesi bekleniyor.
Ä°kili iliÅŸkiler zor bir yerde.
Beyaz Saray, istihbarat kurumlarından istediÄŸi Covid-19 soruÅŸturmalarına iki kez “Çin’in Covid-19’un kaynağına dair soruÅŸturma yapılmasına açık olmadığı” yanıtını aldı.
Daha geçen hafta Biden Çin telekom şirketine yönelik yaptırımları da artırdı. (BBC)
